Okula uyum sürecinde tavsiyelerde bulunan İstanbul Atlas Üniversitesi’nden Uzman Klinik Psikolog Banu Dirice Karcı, okulla ilk kez tanışan çocukların ilk zamanlarda duygusal tepkiler verebileceğini, sosyal zorluklar ve akademik uyum sorunları yaşayabileceğini söyledi.
Çocuğun
uyumla ilgili sorunlarını çözmek için duygusal ve sosyal ihtiyaçlarının iyi
anlaşılması gerektiğini belirten Dirice Karcı, “Çocuğun okulda ne hissettiğini
anlamaya çalışın. Şiddet ve baskı gibi yöntemler yerine, anlayışlı ve sabırlı
olun. Unutmayın ki duygular bulaşıcıdır; bu yüzden siz de okula karşı kaygıdan
uzak durmalısınız” dedi.
Bu
dönemde yaşanan sorunların
ne kadar süreceğinin çocuktan çocuğa farklılık gösterebileceğini belirten
Dirice Karcı, “Ancak bu sorunların 1-4 hafta içinde azalması beklenir. Eğer bir
aydan uzun süre devam ederse veya şiddetlenirse, bir uzmana danışmak faydalı
olabilir” dedi.
İstanbul
Atlas Üniversitesi’nden Uzman Klinik Psikolog Banu Dirice Karcı, okula uyum
sürecinde yaşanan zorluklar ve bu zorlukların aşılmasında yapılması gerekenlere
ilişkin değerlendirmede bulundu.
Uyum
zorluklarının farklı nedenleri olabilir
Okula
uyumda karşılaşılan zorlanmaların farklı nedenleri olduğunu belirten Uzman
Klinik Psikolog Banu Dirice Karcı, okula yeni başlayan çocukların bağımsızlık
ve sosyal uyum sürecinde zorlanmasının genellikle tek bir sebebe değil, çeşitli
faktörlerin birleşimine dayandığını söyledi.
Uzman
Klinik Psikolog Banu Dirice Karcı, bu faktörleri şöyle sıraladı:
Bireysel
Mizaç ve Gelişim: Her
çocuğun kendi mizacı ve gelişim hızı farklıdır. Bazı çocuklar doğaları gereği
daha çekingen veya hassas olabilirken, bazıları sosyal durumlara daha kolay
adapte olurlar.
Ayrılık
Kaygısı:
Ebeveynlerinden ilk kez bu kadar uzun süre ayrı kalma düşüncesi, çocuklarda
doğal bir kaygı yaratır.
Sosyal
Deneyim Eksikliği:
Okul öncesi dönemde yaşıtlarıyla yeterince vakit geçirememiş veya sosyal
etkileşim fırsatı bulamamış çocuklar, okulun getirdiği yeni sosyal dinamiklere
alışmakta zorlanabilir.
Değişim
ve Belirsizlik Korkusu:
Çocuklar için rutinler güven vericidir. Okula başlamak, kurulu düzenin tamamen
değişmesi anlamına gelir. Bu büyük değişiklik, onlarda belirsizlik hissi
uyandırabilir.
Süreç
normal, sabırla yaklaşılmalı
Bu
nedenlerin her birinin, okula uyum sürecini farklı derecelerde etkileyebileceğini
ifade eden Banu Dirice Karcı, “Önemli olan, bu zorlukların normal olduğunu
anlamak ve sürece sabırla yaklaşmaktır” dedi.
Alışma
sürecinde doğal tepkiler ortaya çıkıyor
Okula
uyum sürecinde çocukların ve ailelerin çeşitli sorunlarla karşılaşabileceğini,
bu sorunların genellikle çocuğun okula, öğretmenine ve arkadaşlarına
alışmasıyla ilgili doğal tepkiler olduğunu kaydeden Banu Dirice Karcı, bu
zorlukları duygusal tepkiler, sosyal zorluklar ve akademik uyum sorunları
olarak sıraladı. Bu sorunların genellikle geçici olduğunu ve doğru
yaklaşımlarla aşılabileceğini söyleyen Uzman Klinik Psikolog Banu Dirice Karcı,
bunları şöyle sıraladı:
?Duygusal
Tepkiler: Çocuklar okula gitmek istememe, ağlama krizleri, karın ağrısı
gibi fiziksel şikayetler, uyum sağlamakta zorlanmanın belirtileridir.
?Sosyal
Zorluklar: Bazı çocuklar yaşıtlarıyla iletişim kurmakta, oyunlara
katılmakta veya arkadaş edinmekte çekingen davranabilir. Bu durum, onların
kendilerini yalnız ve dışlanmış hissetmelerine neden olabilir.
?Akademik
Uyum Sorunları: Okulda derslere odaklanma, öğretmenini dinleme veya
kurallara uyma konusunda zorluklar yaşanabilir.
1-4
hafta içinde azalması beklenir
Okula
alışma ve uyum sürecinde yaşanan sorunların ne kadar süreceğinin çocuktan
çocuğa farklılık gösterebileceğini ve kesin bir zaman dilimi vermenin zor
olduğunu kaydeden Banu Dirice Karcı, “Ancak bu sorunların 1-4 hafta içinde
azalması beklenir. Eğer bir aydan uzun süre devam ederse veya şiddetlenirse,
bir uzmana danışmak faydalı olabilir” dedi.
Zamanında
müdahale neden önemli?
“Bu
sorunların erken çözümü, küçük bir aksaklığın kalıcı bir engele dönüşmesini
engeller” diyen Banu Dirice Karcı, “Zamanında müdahale, çocuğun okula olan
güvenini, sosyal becerilerini ve öğrenme hevesini korur. Bu sayede, ileride
ortaya çıkabilecek daha büyük akademik ve duygusal sorunların önüne geçilmiş
olur” dedi.
Okula
gitmesi için ödül vaat edilmemeli
Okula
gitmek istemeyen çocuğa doğru yaklaşımın önemli olduğunu ifade eden Banu Dirice
Karcı, “Okula gitmek istemeyen bir çocuk için ödül vaat etmek, kısa vadede işe
yarasa da uzun vadede doğru bir yöntem olmayabilir. Bu yaklaşım, çocuğun okulu
bir görev gibi görmesine ve sadece ödül için gitmesine neden olabilir. Temel
amaç, çocuğun okula olan motivasyonunu içselleştirmesini sağlamaktır” dedi.
Ebeveynler
de okula karşı kaygıdan uzak durmalı
Okula
uyum sürecinde yapılması gerekenlere dikkat çeken Uzman Klinik Psikolog Banu
Dirice Karcı, “Çocuğun uyumla ilgili sorunlarını çözmek
için duygusal ve sosyal ihtiyaçlarını anlamaya odaklanmalısınız. Öncelikle açık
bir diyalog kurarak çocuğunuzun okulda ne hissettiğini anlamaya çalışın. Şiddet
ve baskı gibi yöntemler yerine, anlayışlı ve sabırlı olun. Unutmayın ki
duygular bulaşıcıdır; bu yüzden siz de okula karşı kaygıdan uzak durmalısınız.
Kendi okul başlangıcı deneyimlerinizden dramatize etmeden bahsetmek,
çocuğunuzun yaşadığı korkuların normal olduğunu gösterir ve aranızdaki bağı
güçlendirir” dedi.
?Okula
uyum sürecinde neler yapılmalı?
?Empati
Kurun ve Dinleyin: Öncelikle çocuğunuzun neden okula gitmek istemediğini
anlamaya çalışın. Okulda onu endişelendiren şey ne? Bir arkadaşıyla mı sorun
yaşıyor, dersler mi zor geliyor, yoksa sadece ebeveynden ayrılmak mı onu
üzüyor? Duygularını yargılamadan dinleyin ve onu anladığınızı hissettirin.
?Rutini
Güçlendirin: Okul sabahı ve akşamı için rutinler oluşturarak belirsizliği
azaltın ve çocuğunuza güven verin. Sabahları sakin ve pozitif bir başlangıç
yapmak, akşamları ise okul hakkında keyifli sohbetler etmek faydalı olur. ?
?Olumlu
Yönleri Vurgulayın: Okulun eğlenceli ve olumlu yönlerine odaklanın. Okulu,
yeni arkadaşlıklar ve öğrenme fırsatlarıyla dolu olumlu bir yer olarak gösterin.
?Öğretmenle
İletişim Kurun: Çocuğunuzun öğretmeniyle konuşarak ortak çözümler üretin. Tüm
bu çabalara rağmen sorunlar devam ederse, bir uzmandan destek almaktan
çekinmeyin.